CHUYÊN NGÀNH PHÂN TÍCH DỮ LIỆU BẮT ĐẦU ĐƯỢC ĐÀO TẠO Ở DHV TỪ 2025

Ngày 11/11/2025, Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương Thành Phố Hồ Chí Minh ban hành quyết định số 756/QĐ-ĐHHV về việc giao cho Viện Khoa học Công nghệ tiên tiến và Trí tuệ nhân tạo nhiệm vụ tổ chức quản lý đào tạo và triển khai các nhiệm vụ khác liên quan đến chuyên ngành này tại Đại học Hùng Vương Thành Phố Hồ Chí Minh với chương trình đào tạo và cơ hội việc làm hấp dẫn.  

Trong bối cảnh Công nghiệp 4.0 và đặc biệt là làn sóng AI bùng nổ toàn cầu, dữ liệu trở thành tài nguyên và là cơ sở định hình mọi quyết định quan trọng của doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ. Từ hành trình đặt xe, mua sắm trực tuyến, xem phim, sử dụng ngân hàng số… đến quy trình vận hành doanh nghiệp, quản lý nhân sự và vận hành nền kinh tế số, tất thảy mọi hoạt động đều đang dựa vào dữ liệu. Chính vì vậy, nguồn nhân lực có khả năng đọc hiểu, phân tích và chuyển hóa dữ liệu thành tri thức hữu ích đang trở nên cực kỳ khan hiếm và có giá trị.

Chuyên ngành Phân tích Dữ liệu (Data Analyst) nổi lên là một trong những ngành học hiện đại và quan trọng nhất trong đào tạo đại học hiện nay và được triển khai đào tạo ở trường Đại học Hùng Vương Thành Phố Hồ Chí Minh từ năm 2025.

Tại Quyết định số 588/QĐ-ĐHHV ngày 26/8/2025 của Hiệu trưởng nhà trường về việc điều chỉnh Chương trình đào tạo ngành Công nghệ thông tin lần đầu tiên đã bổ sung chuyên ngành Phân tích dữ liệu. Sinh viên ngành Công nghệ Thông tin, sang năm thứ 3, bắt đầu từ cuối năm 2025 bắt đầu có cơ hội được chọn chuyên ngành này để theo học.

Dữ liệu – “ngôn ngữ chung” của kỷ nguyên AI

Mỗi cá nhân tạo ra hàng nghìn điểm dữ liệu mỗi ngày: thuật toán TikTok dự đoán sở thích, Shopee đề xuất sản phẩm tiếp theo, Grab tính toán thời gian – chi phí di chuyển, hay Netflix cá nhân hóa nội dung giải trí… Đằng sau những trải nghiệm “thông minh” đó là đội ngũ các nhà phân tích dữ liệu (data analysts), kĩ sư dữ liệu (data engineers), nhà khoa học dữ liệu (data scientists) – những người biến dữ liệu thô thành thông tin, từ thông tin thành quyết định, và từ quyết định thành chiến lược phát triển.

Không chỉ riêng các công ty công nghệ, mà mọi lĩnh vực như ngân hàng, thương mại điện tử, y tế, logistics, giáo dục, sản xuất, khu vực công đều cần nhân lực phân tích dữ liệu để tối ưu vận hành và tăng hiệu quả dự báo.

Vì sao Phân tích Dữ liệu trở thành ngành học “điểm nóng”?

1. Nhu cầu nhân lực bùng nổ

Thiếu hụt nhân sự phân tích dữ liệu đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu. Tại Việt Nam, theo các báo cáo việc làm và khảo sát nhân sự trích dẫn trong bộ tài liệu chuyên ngành, nhu cầu có thể tăng trưởng tới 19% chỉ trong năm 2024 .

Từ các tập đoàn lớn đến startup đều có nhu cầu tìm kiếm nhân lực dữ liệu, đặc biệt ở các vị trí: phân tích dữ liệu (data analyst), phân tích tình báo kinh doanh (business intelligence analyst), kĩ sư dữ liệu (data engineer), nhà khoa học dữ liệu (data scientist), kĩ sư học máy (machine learning engineer).

2. Thu nhập hấp dẫn, cơ hội rộng mở

Ước tính mức lương trung bình cho sinh viên mới ra trường từ 10–18 triệu/tháng, và có thể đạt 30–50 triệu/tháng chỉ sau vài năm kinh nghiệm; cấp senior, con số có thể vượt 60–100 triệu/tháng tùy năng lực và dự án đảm nhiệm .

3. AI bùng nổ càng khiến vai trò Phân tích dữ liệu trở nên quan trọng

ChatGPT hay các mô hình AI không thể tự hoạt động hiệu quả nếu không có dữ liệu sạch, đúng, và được cấu trúc hợp lý. Con người vẫn giữ vai trò trung tâm trong:

• Thu thập & làm sạch dữ liệu
• Thiết kế cách AI sử dụng thông tin
• Giám sát & đánh giá kết quả AI

Chuyên ngành Phân tích Dữ liệu: Từ nền tảng đến kỹ năng thực chiến

Chương trình đào tạo tại nhiều trường đại học – trong đó có Trường Đại học Hùng Vương Thành Phố Hồ Chí Minh – đang thiết kế lộ trình bài bản gồm các nội dung:

• Nhập môn Khoa học Dữ liệu
• Lập trình Python cho phân tích dữ liệu
• Thu thập và tiền xử lý dữ liệu
• Công nghệ phân tích dữ liệu lớn nâng cao
• Trực quan hóa dữ liệu
• Học sâu trong khoa học dữ liệu
• Phân tích dữ liệu
• Xử lý dữ liệu lớn và Ứng dụng LLM
• Tối ưu hóa và ứng dụng

Các môn học được xây dựng sát nhu cầu doanh nghiệp, giúp sinh viên có năng lực làm việc thực tế ngay khi ra trường .

Cơ hội nghề nghiệp đa lĩnh vực

Sinh viên tốt nghiệp Phân tích Dữ liệu có thể làm việc tại:

• Công ty công nghệ: VNG, FPT Software, MoMo, Shopee
• Tài chính – ngân hàng: Vietcombank, Techcombank, VPBank
• Thương mại điện tử: Shopee, Tiki, Lazada
• Y tế: Vinmec, các bệnh viện và startup healthtech
• Logistics – sản xuất: Samsung, VinFast, DHL
• Chính phủ & tổ chức quốc tế: UNDP, WHO, USAID
• Tư vấn – nghiên cứu thị trường: McKinsey, BCG, KPMG

Với lộ trình nghề nghiệp rõ ràng từ Junior Data Analyst đến Chief Data Officer, lĩnh vực này mở ra nhiều cơ hội phát triển dài hạn cho sinh viên Việt Nam .

Giáo dục đại học cần gì để bắt kịp kỷ nguyên dữ liệu?

1. Tái thiết kế chương trình đào tạo theo hướng thực hành – dự án – công nghệ mới.
2. Kết nối mạnh mẽ với doanh nghiệp để sinh viên có môi trường thực tập và phản biện thực tiễn.
3. Tích hợp AI vào mọi học phần, từ phân tích dữ liệu đến trực quan hóa và khai phá dữ liệu.
4. Trang bị kỹ năng mềm, đặc biệt là tư duy phản biện, kể chuyện bằng dữ liệu và ra quyết định dựa trên dữ liệu.
5. Đầu tư hạ tầng dữ liệu, phòng Lab AI – Data, tạo môi trường thực nghiệm đầy đủ cho sinh viên.

Kết luận: Phân tích Dữ liệu – Chìa khóa cho tương lai nghề nghiệp của giới trẻ Việt Nam

Khi thế giới chuyển dịch sang mô hình ra quyết định dựa trên dữ liệu (data-driven decision making), vai trò của những người làm chủ dữ liệu càng trở nên thiết yếu.

Chuyên ngành Phân tích Dữ liệu không chỉ là một hướng đi nghề nghiệp bắt kịp xu hướng, mà còn là nền tảng cho mọi lĩnh vực ứng dụng AI trong tương lai. Đây cũng là một trong 11 lĩnh vực công nghệ mũi nhọn, trọng điểm được xác định trong Quyết định 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 12/6/2025 ban hành Danh mục các công nghệ chiến lược của Việt Nam.  Với nhu cầu nhân lực tăng mạnh, mức thu nhập hấp dẫn và cơ hội phát triển rộng mở, chuyên ngành này đã bắt đầu được đào tạo ở những đại học lớn, trọng điểm ở Việt Nam như trường Đại học Khoa học tự nhiên và trường Quốc tế (ĐHQGHN), Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội và Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh, Trường Đại học Kinh tế – Luật, ĐHQG HCM (UEL), Trường Đại học Kinh tế – Quốc dân (NEU), Trường Đại học Công nghệ Thông tin – ĐHQG HCM (UIT),…và đây là một trong những ngành đào tạo trọng điểm của giáo dục đại học Việt Nam trong nhiều năm tới. Việc tổ chức đào tạo chuyên ngành này ở Đại học Hùng Vương Thành Phố Hồ Chí Minh từ 2025 khẳng định quyết tâm và chiến lược của nhà trường trong việc đổi mới cơ cấu ngành nghề và chiến lược phát triển, hội nhập quốc tế và góp phần đáp ứng nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực quan trọng này cho đất nước.