Khi văn hóa và con người là giá trị cốt lõi trong kỷ nguyên hội nhập - vươn mình

Ngày 20/12/2025, tại cơ sở 194 Lê Đức Thọ (Phường An Nhơn, TP.HCM), Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ Chí Minh (DHV) đã tổ chức Hội thảo Khoa học Quốc tế DHV-2025 “Văn hóa và Con người trong kỷ nguyên hội nhập - vươn mình”. Hội thảo là lời khẳng định về tầm nhìn chiến lược của Nhà trường trong dòng chảy lịch sử mới về văn hóa và con người trong xu thế hội nhập, toàn cầu hóa. Với báo cáo đề dẫn của GS.TSKH Trần Ngọc Thêm - Nhà nghiên cứu Văn hóa, Cố vấn Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ Chí Minh (DHV) đã mở ra những tư duy sâu sắc, định hình lại vị thế của văn hóa và con người trong giữa một thế giới đang có theo xu hướng hội nhập. 

GS.TSKH Trần Ngọc Thêm - Nhà nghiên cứu Văn hóa, Cố vấn Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ Chí Minh (DHV) phát biểu Báo cáo đề dẫn tại Hội thảo Khoa học Quốc tế DHV-2025 “Văn hóa và Con người trong kỷ nguyên hội nhập - vươn mình” 

Từ “thế giới phẳng” đến “toàn cầu hóa chọn lọc”

Nhìn lại hành trình 25 năm đầu tiên của thế kỷ XXI, nhân loại đã trải qua những biến động dữ dội: từ cực thịnh của toàn cầu hóa đến khủng hoảng tài chính, từ sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy đến đại dịch Covid-19 và những xung đột địa chính trị phức tạp. GS.TSKH Trần Ngọc Thêm nhận định rằng, thế giới không còn “phẳng” theo cách mà Thomas Friedman từng diễn đạt. 

Chúng ta đang bước vào thời kỳ “toàn cầu hóa chọn lọc” và “phi toàn cầu hóa một phần”. Đây là một thế giới đa cực linh hoạt, nơi các quốc gia vừa phải mở cửa hợp tác, vừa phải quyết liệt bảo vệ quyền tự chủ và bản sắc dân tộc. Trong bối cảnh đó, câu hỏi đặt ra không chỉ là “Chúng ta hội nhập như thế nào?” mà là “Chúng ta là ai trong quá trình hội nhập đó?”.

“Vươn mình” - Khát vọng mang biểu tượng Thánh Gióng

Cụm từ “Kỷ nguyên vươn mình” đã trở thành từ khóa lịch sử của Việt Nam từ cuối năm 2024, sau những tuyên bố chiến lược của Tổng Bí thư Tô Lâm. Nếu “kỷ nguyên mới” là một khái niệm đã tồn tại từ thời cổ đại, thì “kỷ nguyên vươn mình” lại là một sáng tạo mang đậm bản sắc Việt. 

Dưới góc độ văn hóa, GS.TSKH Trần Ngọc Thêm đã giải mã từ “vươn”  với ba tầng nghĩa: sự dãn dài của cơ thể, sự phát triển theo hướng tích cực và nỗ lực đạt tới đỉnh cao. Hình ảnh "vươn mình" gợi nhắc ngay đến Thánh Gióng – biểu tượng của sự phát triển đột biến, nhảy vọt để đáp ứng yêu cầu cấp thiết của lịch sử.

Lịch sử thế giới từng ghi nhận những cuộc "vươn mình" vĩ đại: Nhật Bản thời Minh Trị, Hàn Quốc thời Park Chung Hee, hay Singapore thời Lý Quang Diệu. Việt Nam, sau gần 80 năm lập nước và 40 năm Đổi mới, hiện đang hội tụ đủ "độ chín" để bước vào một kỷ nguyên phát triển đột biến tương tự. Đó không chỉ là lời tuyên bố, mà là một thực tế đang thành hình.GS.

GS.TSKH Trần Ngọc Thêm

Triết lý “Hòa nhi bất đồng” - Bản lĩnh của người quân tử 

Một điểm nhấn đặc biệt trong báo cáo đề dẫn của GS.TSKH Trần Ngọc Thêm là việc vận dụng triết lý Á Đông vào quản trị và hội nhập. Thầy nhắc lại lời dạy của Khổng Tử: “Quân tử hòa nhi bất đồng, tiểu nhân đồng nhi bất hòa”. 

Trong kỷ nguyên hội nhập, lựa chọn của Việt Nam là tư thế của người "quân tử": chấp nhận mở cửa, sẵn sàng đối thoại và tôn trọng chuẩn mực quốc tế, nhưng kiên định giữ vững độc lập tự chủ và bản sắc văn hóa. Chúng ta "hòa nhập mà không hòa tan". Ngược lại, việc chạy theo các trào lưu ngoại lai một cách thụ động, đánh mất căn tính dân tộc chính là biểu hiện của sự "đồng hóa" thiếu bản lĩnh. Văn hóa lúc này đóng vai trò là "hệ gen tinh thần", bảo đảm cho sự phát triển có định hướng nhân văn và bền vững.

Ba trụ cột cho sự phát triển

Hội thảo Khoa học Quốc tế DHV-2025 “Văn hóa và Con người trong kỷ nguyên hội nhập - vươn mình” quy tụ 69 báo cáo từ các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước (Nga, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan), tập trung vào bà trụ cột cốt lõi. 

• Văn hóa và Con người: Là nền tảng tinh thần và nguồn lực trung tâm. Con người trong kỷ nguyên mới không chỉ là công dân quốc gia mà còn là "công dân toàn cầu" mang bản sắc dân tộc, biết dung hòa giữa truyền thống và hiện đại.
• Khoa học và Giáo dục: Là động lực tạo nên sức mạnh. Hội thảo nhấn mạnh việc đổi mới triết lý giáo dục theo hướng khai phóng, sáng tạo, gắn kết chặt chẽ giữa đại học và doanh nghiệp trong kỷ nguyên số.
• Kinh tế và Khởi nghiệp: Là con đường để vượt thoát bẫy thu nhập trung bình. Việc xây dựng nền kinh tế tri thức dựa trên sức mạnh nội sinh sẽ giúp quốc gia nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Sự kết nối của ba trụ cột này tạo nên một hệ sinh thái phát triển toàn diện, nơi giá trị tinh thần thúc đẩy giá trị vật chất và ngược lại. 

DHV-2025: Sứ mệnh của Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ Chí Minh với dấu mốc 30 năm hình thành và phát triển 

Hội thảo Khoa học Quốc tế DHV-2025 “Văn hóa và Con người trong kỷ nguyên hội nhập - vươn mình” là một sự kiện mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 30 năm thành lập Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ Chí Minh (1995-2025). 

Với tư cách là một cơ sở giáo dục đại học có bề dày truyền thống, Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ Chí Minh (DHV) đang nỗ lực khẳng định vai trò của mình trong việc tạo ra nguồn lực con người cho “kỷ nguyên vươn mình”. GS.TSKH Trần Ngọc Thêm khẳng định, niềm tin vào sức mạnh mềm của văn hóa và năng lực sáng tạo của thế hệ trẻ chính là chìa khóa để hiện thực hóa khát vọng dân tộc. 

Hội thảo Khoa học Quốc tế DHV-2025 “Văn hóa và Con người trong kỷ nguyên hội nhập - vươn mình” sẽ là đòn bẩy để phát triển một mô hình tư duy mới, phản ánh xu thế thời đại và tầm nhìn của dân tộc trong dòng chảy văn minh của nhân loại. Từ đó, giúp chúng ta trở thành những con người nhân văn cùng với những bản sắc văn hóa của dân tộc đưa đất nước hội nhập, toàn cầu hóa và vươn mình vào kỷ nguyên mới. 

Hội thảo cũng kỳ vọng đưa cụm khái niệm “kỷ nguyên hội nhập - vươn mình” trở thành một mô hình tư duy mới, phản ánh xu thế thời đại và tầm nhìn - khát vọng của dân tộc trong dòng chảy của các nền văn minh; đóng góp vào việc hoàn thiện thêm một bước khung lý luận về phát triển bền vững dựa trên nền tảng văn hóa và con người; gợi mở các chính sách và mô hình cụ thể cho giáo dục, khoa học và kinh tế sáng tạo; đồng thời lan tỏa khát vọng vươn mình của Việt Nam trong thế kỷ XXI.